کارت گرافیک مجتمع چیست و چه کاربردی دارد؟

کارت گرافیک مجتمع یا iGPU (Integrated GPU) ها تبدیل به یکی از محبوب ترین سری کارت گرافیک ها شده اند.”مجتمع” به این معناست که شرکت سازنده پردازنده (اِنتل و اِی اِم دی) در کنار پردازنده خود(در داخل پردازنده) یک کارت گرافیک کوچک برای کار های کوچک قرار می دهند. حال شما ممکن است این سوال را بپرسید که دلیل این کار چیست؟ در نوشته “راهنمای خرید کامپیوتر برای همه اقشار”  درباره خرید کامپیوتر صحبت کردم و همین طور در آن مقاله هم به کارت گرافیک مجتمع نیز اشاره کردم.

افراد زیادی هستند که کامپیوتر را برای استفاده روزمره می خواهند و همین طور افرادی هستند که از کامپیوتر یا لپ تاپ خود فقط برای برنامه نویسی استفاده می کنند و روشن است که این افراد به پردازش گرافیکی سنگین احتیاجی ندارند.

کارت گرافیک های مجمتع VRAM خیلی کمتری نسبت به کارت گرافیک های مجزا دارند. مثلا VRAM کارت گرافیک Intel UHD 730 معادل 128 مگابایت است که اصلا برای تجربه بازی های روز و تدوین ویدیو ها در رزولوشن 2160p یا 4K مناسب نیست!

مشخصات Intel UHD 730 روی ویندوز 11

صد البته که کارت گرافیک های مجتمع توانایی اجرای بازی های ویدیویی جدید را دارند اما شما اصلا نباید انتظار فریم ریت ثابت و گرافیک مطلوب را داشته باشید!

فریم ریت بازی God of War روی Intel UHD 730

کارت گرافیک های مجزا حافظه مختص خودشان را دارند. نام حافظه کارت گرافیک های مجزای مدرن GDDR است در صورتی که نام حافظه iGPU ها DDR است یعنی از رم سیستم تغذیه می کنند! حافظه GPU های مجزا بر روی برد لحیم شده است و شما نمی توانید آنها را تغییر بدهید!

اما همه کارت گرافیک های مجتمع به این شکل هستند؟ جواب این است که خیر. برخی از iGPU ها ضعیف تر و برخی نیز قدرتمند تر هستند. مثلا Intel Iris Xe که لپ تاپ ها بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، قدرتمند تر از Intel UHD 730 است و قدرتی معادل کارت گرافیک NVIDIA Geforce GT 1030 دارد. حتی Intel Iris Xe می تواند بازی Marvel’s Spider-Man Remastered را در رزولوشن 4K بومی و Very Low با 15 فریم اجرا کند که برای یک کارت گرافیک داخلی خارق العاده است!

ممکن است شما از خودتان بپرسید “آیا Intel Iris Xe برای کامپیوتر های رومیزی هم وجود دارد؟” جواب این است که خیر! متاسفانه اِنتل این کارت گرافیک را فقط برای لپ تاپ ها و پی سی های کوچک قرار می دهد و برای پردازنده های دستکاپ موجود نیستند که ناراحت کننده است!

Intel در آینده قرار است معماری Xe را (معماری فعلی  کارت گرافیک های سری Intel Arc A380, A750 و A770) در CPU ها قرار دهد. یعنی Intel کارت گرافیک مجتمع جدیدی را برای کاربران عرضه خواهد کرد.

شرکت AMD نیز برای پردازنده های هم دسکتاپ و هم لپ تاپ خود کارت گرافیک های سری RX Vega را قرار می دهد که عملکری بهتر در مقایسه با رقیب خود یعنی Intel دارد! سری RX Vega شامل پردازنده هایی است که بعد از عدد پردازنده حرف G را دارند!

مثلا AMD Athlon 3000G دارای کارت گرافیک داخلی RX Vega 3 است که قدرتش برابر است با Intel UHD 730! – حتی گاهی اوقات بهتر عمل می کند! و قدرتمند ترین کارت گرافیک داخلی AMD در حال حاضر RX Vega 11 است. البته پردازنده های AMD Ryzen X 7XXX طبق گفته AMD دارای GPU های جدیدی است که معماری RDNA 2 دارند و از تکنولوژی Ray Tracing هم پشتیبانی خواهند کرد! البته الان نمی توانیم درباره عملکرد این سری از جی پی یو ها صحبت کنیم!

شرکت AMD کارت گرافیک داخلی جدید خود را در آوریل 2023 به همراه پردازنده های سری 7000 مثل AMD Ryzen 7 7840HS برای لپ تاپ ها عرضه خواهد کرد. این کارت گرافیک مجتمع، با معماری RDNA 3 عرضه خواهد شد و قدرتی مشابه کارت گرافیک Nvidia GeForce GTX TITAN X دارد و همین طور از کارت گرافیک Nvidia GeForce GTX 1650 لپ تاپ قدرتمند تر است که این نتیجه یک کارت گرافیک داخلی بی نظیر است! – در برخی از بنچمارک ها در یوتوب دیده شده است که این کارت گرافیک داخلی عملکری شبیه کارت گرافیک محبوب Nvidia GeForce GTX 1060 6 GB دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این کارت گرافیک مجمتع می توانید روی این لینک کلیک کنید.

قدرت کارت گرافیک داخلی AMD Radeon 780M – برتراستاد

همچنین شرکت AMD قرار است در سال 2024 در کنار عرضه AMD Ryzen X 8XXX (در نیمه دوم سال 2024 عرضه خواهد کرد) از کارت گرافیک مجتمع جدیدی با معماری RDNA 3.5 عرضه کند. معماری RDNA 3.5 شامل ویژگی های معماری RDNA 4 خواهند بود. مانند سوکت AM4 که ای ام دی از iGPU های سری RX Vega برای برخی از APU ها استفاده می کرد، کارت گرافیک داخلی جدید AMD نیز با معماری RDNA 3.5 به پلتفرم AM5 خواهد آمد.

نقشه راه AMD – برتراستاد Source: @Harukaze.

AMD قرار است(طبق شایعات) در سال 2024 APU های جدیدتر خود را با معماری RDNA 3.5 عرضه کند و با توجه به شایعات APU Strix Halo/Sarlak با چهل CU عرضه خواهد شد! یعنی این APU ها جایگزین کارت گرافیک های ارزان قیمت خواهند شد. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید روی این لینک کلیک کنید.

شایعات منتشر شده راجع به مشخصات کارت گرافیک مجتمع AMD – برتراستاد

در سال 2024 (احتمالا) شرکت AMD قرار است APU های Ryzen 3 8300G, Ryzen 5 8500G, Ryzen 5 8600G و Ryzen 7 8700G را با معماری Zen4/RDNA 3 برای سوکت AM5 عرضه کند. CPU های Ryzen 3 8300G و Ryzen 5 8500G فقط دارای 4 CU هستند درصورتی که Ryzen 7 8700G دارای 12 CU یا واحد پردازشی است و قدرت بیشتری دارد. بدنیست بدانید که AMD برای CPU های Ryzen 3 8300G و Ryzen 5 8500G از هسته های کوچکتر Zen4c نیز استفاده کرده است. برخلاق اینتل، هسته های کوچکتر این پردازنده ها بزرگتر از E-Core ها هستند و از تکنولوژی SMT – Simultaneous Multithreading یا هایپرتردینگ نیز پشتیبانی می کنند.

بالاخره شرکت AMD در CES 2024 از قوی ترین iGPU رونمایی کرد و این APU ها روانه بازار شدند و اگر شما مادربردی دارید که سوکت AM5 دارد، می توانید با آپدیت BIOS و قرار دادن پردازنده AMD Ryzen 7 8700G در سوکت AM5 از عملکرد این کارت گرافیک لذت ببرید. فراموش نکنید که سری 8000 از PCIe 5.0 پشتیبانی نمی کنند و خطوط PCIe کمتری نسبت به سری 7000 برای کاربران ارائه می دهند. البته AMD توصیه می کند که از رم دو کاناله DDR5 و با حجم 32 گیگابایت استفاده کنید و فراموش نکنید که از رمی استفاده کنید که سرعتش برابر با 6400 MT باشد.

مشخصات APU عادی Ryzen 8000G – برتراستاد – منبع: VideoCardz.com

همچنین شرکت Intel پردازنده های نسل 14 لپ تاپ را با کدنیم Meteor Lake عرضه کرد و این پردازنده ها در کنار داشتن NPU شامل کارت گرافیک Intel Arc می شوند و 8 Xe Core دارند، از تکنولوژی Ray Tracing پشتیبانی می کنند و همینطور از تکنولوژی XeSS پشتیبانی می کنند. در CES 2024 شرکت MSI مانند شرکت ASUS که در سال 2023 کنسول دستی RoG Ally را عرضه کرده بود، قصد دارد کنسول دستی MSI Claw A1M را عرضه کند که این کنسول دستی با پردازنده های نسل چهاردهم Intel(Meteor Lake) و کارت گرافیک داخلی Intel Arc عرضه خواهد شد.

اگر پردازنده های اِنتل بعد از عدد حرف  F را دارند، یعنی این پردازنده ها فاقد کارت گرافیک داخلی هستند. با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد و استطاعت مالی مردم، خرید GPU مجزا سخت تر از سال های گذشته شده است و همین کارت گرافیک های داخلی، می توانند جوابگو باشند.

حال ممکن است با خودتان بگویید که خرید چنین پردازنده هایی “بی فایده” است! اما این کاملا اشتباه است. به دلیل اینکه اگر GPU مجزای شما از کار بی افتد، شما برای ادامه کار خود باید کارت گرافیک داشته باشید! حتی برای کار های سبک نیز این واجب است! از لحاظ قیمت این پردازنده ها خیلی تفاوت بزرگی ندارند اما بودن چنین چیزی قطعا از نبودن آن بهتر است! اگر جی پی یو جدا دارید، می توانید کارت گرافیک داخلی را در BIOS خیلی راحت خاموش کنید.

و آینده این کارت گرافیک ها به چه شکلی است؟ درباره آینده خیلی نمی توان صحبت کرد اما می توان به این نوع از کارت گرافیک ها امیدوار بود. هرچند توسعه دهنده های کمی از iGPU ها پشتیبانی می کندد! حتی کنسول های بازی مانند PlayStation 4 یا PlayStation 5 نیز از همین ایده استفاده می کنند. یعنی پردازنده و کارت گرافیک در یک قاب قرار گرفته اند!

پردازنده و کارت گرافیک کنسول پلی استیشن 5 در یک قاب

راستی شما تا به حال از iGPU ها استفاده کرده اید؟ تجربه خود را در بخش کامنت در میان بگذارید. و امیدوارم که این نوشته برای شما کاربردی باشد. حتما نظرات، انتقادات و پیشنهاد های خود را در میان بگذارید. موفق باشید.

[WPSM_SERVICEBOX id=593]